Η ταινία «01 Nάνος Βαλαωρίτης Μαρί Γουίλσον» προβάλλεται στο ΤΥΠΕΤ
Η 21η Μαρτίου, η πρώτη μέρα της Άνοιξης όπου το φως κερδίζει το σκοτάδι έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Η καθιέρωση της ξεκίνησε με πρωτοβουλία Ελλήνων λογοτεχνών.
Το 1997 ο ποιητής Μιχάλης Μήτρας πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να γιορτάζεται η ημέρα της Ποίησης. Η Λύντια Στεφάνου, από τις γνωστές ποιητικές φωνές της Μεταπολεμικής μας ποίησης, είχε την ιδέα ότι η καταλληλότερη μέρα για αυτό είναι ότι η πρώτη μέρα της Άνοιξης. Έτσι, ο Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης τότε στην UNESCO, ζήτησε να κηρυχθεί ακριβώς αυτή η μέρα Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης, αίτημα που έγινε δεκτό από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO, τον Οκτώβρη του 1999.
Το Cine-Δράση (επισημαίνοντας σε σχετική ανακοίνωση ότι συμφωνεί με το σκεπτικό της καθιέρωσης που αναφέρει ότι «Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση») συνεχίζει τις προβολές του την Πέμπτη 20 Μαρτίου στις 20.15 στο ΤΥΠΕΤ (Υμηττού και Πλαταιών) με την ταινία «01 Nάνος Βαλαωρίτης Μαρί Γουίλσον» του Δημήτρη Μουζακίτη. Πρόκειται για ένα τρυφερό, ανθρώπινο φιλμ, το οποίο με αφορμή το συγκεκριμένο ζευγάρι αναπτύσσει προβληματισμούς για θέματα που αφορούν την επανάσταση στην τέχνη, τα κινήματα πρωτοπορίας, τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο καθώς και υπαρξιακά ζητήματα που συνδέονται με τον χρόνο, τη μνήμη, τα νιάτα, το πάθος, τον φόβο του θανάτου και τον χείμαρρο της ζωής.
Μετά την προβολή της ταινίας θα ακολουθήσει σχετική συζήτηση με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Μουζακίτη.
Η κοινή ζωή του Νάνου Βαλαωρίτη και της Μαρί Γουίλσον
Ο ποιητής και εικαστικός Νάνος Βαλαωρίτης, στα τελευταία χρόνια του, ζούσε στο κέντρο της Αθήνας με την από το 1954 σύντροφο του, την Αμερικανίδα ζωγράφο Μαρί Γουίλσον. Εναλλασσόμενες Φιλιππινέζες φροντίζουν τους ίδιους και το ασφυκτικά γεμάτο με χαρτιά, σχέδια, περιοδικά, βιβλία, έργα τέχνης δαιδαλώδες διαμέρισμα.
Οι δυο τους, κυρίως όμως ο Νάνος γίνεται θέμα και υλικό του ντοκιμαντέρ που ο Δημήτρης Μουζακίτης, είχε την ευτυχία να γυρίσει το διάστημα 2014-2017, δύο χρόνια πριν τον θάνατό τού κορυφαίου και πρωτοπόρου καλλιτέχνη με την αντισυμβατική ζωή και τις ένδοξες οικογενειακές ρίζες. Μέσα από τον προσωπικό τους μικρόκοσμο ξεδιπλώνει πολύπλευρες εκφάνσεις ενός δημιουργικού βίου που βαδίζει προς το τέλος του. Εκείνη δεν γνωρίζει τον εαυτό της, λέει «δεν είμαι εγώ», όταν ο σύζυγος της τής δείχνει πανέμορφες, παλιές φωτογραφίες της. Εκείνος, ψάχνει, ανακαλύπτει, ανασύρει, επιδεικνύει φωτογραφίες, υπέροχα παλιά του σχέδια, εκδόσεις. Ζωγραφίζει. Και μιλάει ασταμάτητα με ζωντάνια και χιούμορ για εικαστικά και λογοτεχνία.
Τα περισσότερα πρόσωπα και γεγονότα της ζωής του τα έχει ξεχάσει, όμως οι τέχνες που αγάπησε και τα κοινωνικά ρεύματα για τα οποία πάλεψε είναι ζωντανά. Τι σημασία έχει να στενοχωριέται που δεν θυμάται πια ποιες είναι οι καλλονές φίλες του, που έκλεισε σε μαυρόασπρα σχέδια το 1953; Όταν δεν έχει ξεχάσει τα σημαντικότερα; Όλη η τέχνη του 20ου αιώνα, τα κινήματα, που ο ίδιος διάλεξε και ακολούθησε σε Ευρώπη και Αμερική, είναι ολοζώντανα. Το dada, o σουρεαλισμός, ο Λούσιαν Φρόϊντ, οι beat ποιητές της Αμερικής -φίλοι του όσο ζούσε και δίδασκε στο Σαν Φρανσίσκο- και άπειροι άλλοι μεγάλοι της τέχνης. Καθόλου διακριτική η κάμερα αλλά ο ποιητής την καλοδέχεται, της χαμογελάει. Πότε πολύ κοντά στο πρόσωπό του, πότε από γωνίες του λαβυρινθώδους διαμερίσματος καταγράφει τους θησαυρούς του. Τού κάνει παρέα στις νυχτερινές βόλτες του στην πόλη. Δεν τον αφήνει να πάρει ανάσα. Δεν πειράζει, είναι τόσο πολλά μαζί αυτός ο ηλικιωμένος θρύλος, πάντα παρών, ακόμα και στα τελευταία από τα 98 χρόνια της ζωής του. «Η τέχνη αν δεν έχει το παιχνίδι, ακόμα και μέσα στο δράμα, δεν λειτουργεί. Η σοβαροφάνεια κατέστρεψε ακόμα και τον Καζαντζάκη. Αν δεν έφευγα, θα είχα κι εγώ καταστραφεί. Η τόλμη εδώ θεωρείται τρέλα», λέει. Σαν ευχή και σαν κατάρα.
Η ταινία πραγματοποίησε την πρεμιέρα της στο 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (2024) Θεσσαλονίκης και έχει ήδη ταξιδέψει στα Φεστιβάλ Βανκούβερ, Πελοποννήσου, Χαλκίδας και Ιεράπετρας. Στο τελευταίο απέσπασε τα βραβεία «Καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ» και «Καλύτερης Σκηνοθεσίας Ντοκιμαντέρ». Όπως και άλλες ταινίες τεκμηρίωσης κουβαλάει τη σκυτάλη της προφορικής παράδοσης, μετατρέπεται σε χρονοκάψουλα για να μην νιώσει ποτέ προδομένο το εξασθενημένο από την προσπάθεια και κουρασμένο από τον χρόνο ανθρώπινο μυαλό.
Ελλάδα, Ταινία Τεκμηρίωσης, 2024. Διάρκεια:100΄. Σενάριο – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μουζακίτης. Φωτογραφία – Μοντάζ: Κατερίνα Τζόβα . Ήχος: Δημήτρης Παπαδάκης. Μουσική: Νίκος Βογιατζάκης